Inleiding
De mei en juni maanden staan voor de vrijwilligers van de Stichting Hofvogels traditiegetrouw geheel in het teken van het controleren van nestkasten en het ringen van de jong geboren kerk- /steenuiltjes en torenvalkjes. Om de geboortepiek dit jaar het hoofd te kunnen bieden gaan gedurende die periode wekelijks meerdere ringploegen op pad, om alle uiltjes en valkjes tijdig te kunnen ringen. Dit tot vreugde van twee assistent ringers, die door de geboortegolf veelvuldig aan de bak kunnen om ringervaring op te doen.
Zo ook tijdens het laatste weekend van mei, toen in totaal drie ringploegen op pad gingen om aan de ringbehoefte te kunnen voldoen. Vrijwilligers van de Stichting Hofvogels controleren meerdere keren in de broedperiode de circa 500 nestkasten in de gemeente en houden de ontwikkelingen in de kasten bij. Tussen de geboorte van de jonge uilen en het ringmoment zitten circa drie tot vier weken. Daarna bestaat er een grote kans dat de vogels letterlijk en figuurlijk zijn gevlogen zonder geringd te zijn.
Ringweekend
Vrijdagochtend startte rond half negen de 1e ringploeg, vergezeld door een journalist van Tubantia. Alle kasthouders die die ochtend zouden worden bezocht waren van te voren geïnformeerd. Op het 1e adres moest een aantal jonge steenuilen worden geringd. Daar de in de nok van de boerderij ingebouwde nestkast moeilijk bereikbaar was, haalde de bewoonster de jonge uiltjes zelf op in een meegebracht emmertje. De verbazing was groot, toen bleek dat er in de emmer geen steenuiltjes zaten maar vier gezonde kerkuilen van ongeveer vier weken oud. Nadat de uilskuikens waren geringd ging het richting Bentelo. Hier moesten vier jonge steenuiltjes zitten van circa drie weken oud. Helaas bleken het er na telling maar drie te zijn, die de eerste weken hadden overleefd. De aandoenlijke uiltjes werden vervolgens onder grote belangstelling van de erfbewoners gefotografeerd, gewogen en geringd. Ook op het volgende adres in Deldenerbroek bleek dat er tussen de laatste controle en het ringmoment twee van de zes steenuiltjes waren verdwenen. Op het volgende erf in Deldenerbroek had de kasthouder zelf al een ladder neergezet om bij de nestkast te kunnen. Ook hier moest de ringploeg het met twee uiltjes minder doen dan werd verwacht. In totaal werden die ochtend zes adressen kris kras door de Hof van Twente bezocht en een twintigtal jonge steenuilen en vier kerkuilen geringd. Wat de ringploeg opviel was ieder keer weer de hartelijke ontvangst en vooral op het laatste kastadres. Hier stonden de kinderen van de kasthouder de ploeg al vol ongeduld op te wachten om de jonge steenuiltjes tijdens de ringsessie te kunnen vasthouden en zelfs een beetje te kunnen knuffelen.
De vrijdagavond- en zaterdagmiddagploeg ten slotte gingen dat weekend op pad om op meerdere adressen vooral jonge kerkuilen te ringen. Terwijl nestkasten van steenuilen in de open lucht aan een boom worden bevestigd en makkelijk bereikbaar zijn, zijn nestkasten van kerkuilen vooral hoog in de nok van een schuur of boerderij bevestigd en moeilijk bereikbaar via ladders en soms via de voorlader van een tractor. Ook zijn dit soort nestkasten door de broedperiode erg vervuild met mest, braakballen en dode prooidieren. Het gebruik van handschoenen, stofkapje en hoofdlampje is dan ook geen overbodige luxe om de uilskuikens uit de nestkast te halen, vervolgens te ringen en terug te zetten. Nog opvallend is het verschil in beleving. Jonge steenuilen zijn aandoenlijk, kijken je aan met die grote gele ogen en hebben een hoog knuffelgehalte. Jonge kerkuilen zijn het tegengestelde. Het spreekwoordelijke lelijke eendje dat uiteindelijk uitgroeit tot een prachtige zwaan is hier van toepassing.
Torenvalkjes
Tijdens de laatste ringsessie van de zaterdag werden op de valreep nog zes jonge torenvalken geringd. Bijzonder aan deze roofvogels in spé is dat ze zich meteen ook al als zodanig gedragen. Agressief en uiterst alert met de pootjes omhoog en de scherpe klauwtjes gereed om je te pakken. Dat gebeurt dan ook altijd wel een paar keer. Gevolg kapotte handen en een avondje in een soda badje om ontstekingen te voorkomen.
Registratie
Tijdens het ringen worden zowel het gewicht, de vleugellengte en indien mogelijk het geslacht van de uil of valk vastgesteld en genoteerd, waarna de ring wordt omgedaan. Alle geregistreerde gegevens worden jaarlijks in een landelijke databank opgenomen en gebruikt voor onderzoek. De uitkomsten worden gebruikt om deze noodlijdende vogelsoorten te ondersteunen in hun bestaan. Zo is het bekend, dat slechts een klein percentage van de uilskuikens het eerste jaar overleven. Velen sneuvelen al kort na de geboorte in de kast of in het 1e levensjaar door allerhande oorzaken. Verkeer, stedelijke ontwikkelingen, gebruik van bestrijdingsmiddelen en natuurlijke vijanden zijn enkele van deze oorzaken. De Stichting Hofvogels zet zich daarom samen met de meer dan 350 kasthouders in de gemeente Hof van Twente in voor het behoud van deze beschermde vogelsoorten in onze gemeente.
Foto’s
