Hofvogels van start met RAS deel 2.
Om het wel en wee van onze steenuilen zo goed mogelijk te kunnen volgen worden door Hofvogels jaarlijks zoveel mogelijk jonge steenuilen voor het uitvliegen geringd. Veel jonge vogels duidt op een gezonde populatie. Is deze matig of slecht dan worden jaarlijks minder jongen vliegvlug. Door het ringen houden we als het ware de vinger aan de pols van onze steenuilen. Nu is het ringen van vogels niet zomaar toegestaan, in Nederland en wordt dit gecoördineerd door het Vogeltrekstation. Deze organisatie heeft aan Hofvogels voor het mogen ringen van de steenuilen als voorwaarde gesteld om mee te doen aan het RAS-project. RAS staat voor “Retrapping Adults for Survival” en daarvoor moeten zoveel mogelijk volwassen vogels in een vast gebied worden (terug) gevangen om zodoende hun overleving te volgen. Deze aanpak is overgewaaid vanuit Engeland, vandaar de engelse naam van dit project.
Hoe wordt RAS uitgevoerd?
Voor het RAS-project worden door Hofvogels in de maand februari alle nestkasten een extra keer gecontroleerd. Het gaat dan om nestkasten waar in het voorgaande jaar succesvol steenuilen hebben gebroed. Hier is de kans het grootst dat adulte steenuilen worden aangetroffen. Indien dit het geval is worden eventuele ringen afgelezen of bij afwezigheid worden de vogels alsnog geringd. Naast de ringcontrole worden altijd de vleugellengte en het gewicht gemeten. Indien mogelijk wordt ook het geslacht bepaald. Vrouwtjes hebben in februari nog geen broedvlek (kale plek op de buik waarmee de eieren warm worden gehouden), maar kunnen worden onderscheiden door de kleur van de kopveren. Bij het vrouwtje zijn de vlekjes op de kop namelijk wat bruiner van kleur en bij de mannetjes zijn deze witter (zie foto).
Links vrouwtje en rechts mannetje (Foto Fons Vehof).
In verband met de Corona-beperkingen heeft Hofvogels in 2020 en 2021 de februari-controles overgeslagen. Maar gelukkig kunnen we deze in 2022 weer uitvoeren. Het beste kan deze controle worden uitgevoerd vroeg op de ochtend en met bewolkt of zelfs regenachtig weer. Dan is de kans namelijk groter dat de adulte vogels in de nestkast zitten. Bij mooier weer gaan de vogels graag ergens op een beschut plekje in de zon zitten.
Hoeveel volwassen vogels worden aangetroffen?
Een mooie vangst is die van een paartje in één kast, maar dit komt maar heel weinig voor. Meestal zitten er 0 of 1 vogel in de kast. In 51 tot nu toe gecontroleerde kasten zijn 28 adulte Steenuilen aangetroffen (in 55% van de kasten zat een adulte vogel). Van deze 28 vogels waren er 12 al geringd (42%). We gaan zien of het percentage geringde vogels de komende jaren gaat toenemen door de februari-controles.
De kastcontroles en het uithalen van de vogels zijn natuurlijk wel een extra verstoring, maar we proberen deze door snel en zorgvuldig te werken minimaal te houden. De controles lijken de vogels niet merkbaar te hinderen, in ieder geval zien we dat de vogels na terugzetten in de kast deze niet verlaten. De controles hebben het voordeel dat we veel extra informatie over onze populatie verzamelen die we kunnen gebruiken voor bescherming. De overleving van de adulte vogels is naast de jaarlijkse aanwas met jonge vogels een belangrijke indicator van de gezondheid van de populatie. Zijn deze goed in vergelijking tot andere gebieden in Nederland en zien we verschillen tussen delen van de Hof van Twente? Zijn er gebieden waar biotoopverbeteringen het meest nodig zijn?
Een bejaarde vrouw met ringnummer 3717447
Een andere opmerkelijke vogel is vrouwtje 3717447; zij is als broedende vogel op 25 mei 2013 geringd in het Markelosebroek en werd hier op 5 feb 2022 gecontroleerd door Cees Visser. Deze vrouw is dus al minimaal 11 jaar oud en wil nu voor minstens het 10-de seizoen gaan broeden op hetzelfde adres. In literatuur wordt een vogel genoemd die 15 jaar en 7 maanden oud is geworden, dus onze vrouw is aardig op weg hard richting een record.
Kast in bezit genomen door Hoornaars
Bij Hengevelde tenslotte werd een kast aangetroffen waarin een volk Hoornaars een groot nest had gebouwd. De toegang voor Steenuilen werd hierdoor volledig geblokkeerd. Gelukkig zaten er geen wespen meer in het bouwsel zodat we deze netjes konden verwijderen. Vervolgens hebben we wat droog blad op de kastbodem gelegd waarin een nestkom kan worden gevormd. Daarmee was de kast weer geschikt voor gebruik door Steenuilen!
