Al eeuwenlang leven gierzwaluwen samen met de mens. Deze sierlijke in kolonies levende stadsvogel staat ook wel bekend als een kampioen insecteneter. De toekomst van de gierzwaluw ziet er echter somber uit in onze snel veranderende dorpen en steden, waardoor geschikte leefgebieden meer en meer zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen. Gelukkig springen steeds meer vrijwilligers in de bres voor het behoud van de gierzwaluw. Hieronder Alberta Grotenboer en Han Drost uit Goor, die zich samen met partijen als de gemeente Hof van Twente, Groene Loper Hof van Twente, de Vogelwerkgroep Nivon Goor en de Stichting Hofvogels in zetten voor het behoud van de gierzwaluw. Partijen zijn onder andere op zoek naar geschikte broedlocaties in de bebouwde kernen van de Hof van Twente.
Net als bij vele andere vogel- en diersoorten wordt ook het voortbestaan van de gierzwaluw bedreigd. Daar waar men in vroegere tijden gebouwen toegankelijk maakte voor de gierzwaluw of anderszins zorgde voor ideale nestgelegenheid is de aandacht voor de gierzwaluw meer en meer verdwenen. De biodiversiteit neemt af met als gevolg een significantie daling van het aantal insectensoorten. In combinatie met het verdwijnen van ideale nestgelegenheden zorgde dat ideale biotopen van de gierzwaluw onder steeds grotere druk is komen te staan. Moderne bouwtechnieken en –materialen die in toenemende mate worden toegepast bij de restauratie van historische gebouwen en van gehele woonwijken reduceerde het aantal geschikte nestplekken voor niet alleen de gierzwaluw. Ook andere stadsvogels als huismus en huiszwaluw zijn in hoog tempo uit onze steden verdwenen of dreigen te verdwijnen.
Voorbeelden ten over en niet eens zover van huis waar Alberta Grotenboer en Han Drost het voortbestaan van de gierzwaluw op de agenda van de gemeente en vrijwilligerspartijen als de Groene Loper en de Vogelwerkgroep Nivon Goor heeft gezet. Alberta Grotenboer werd geconfronteerd met een ingrijpende asbestsanering in ’T Gijmink met ernstige gevolgen van de biodiversiteit in haar woonwijk. Ook Han Drost signaleert het door de jaren heen verdwijnen van hele kolonies huiszwaluwen, gierzwaluwen en allerhande andere vogelsoorten, waaronder nachtegalen, koekoek, huismussen, steenuilen en kerkuilen uit zijn woonwijk de Whee in Goor. Een ontwikkeling die zich in een periode van pakweg 30 jaar voltrok. Hij koppelt het verdwijnen van deze soorten uit de wijk aan veranderende bouwinzichten en leefstijlen van bewoners. Nieuwbouw en renovaties waren van invloed op het verdwijnen van biotopen en nestgelegenheid. Tuinen veranderden in tegeltuinen, waardoor biotopen voor kleine vogelsoorten verdwenen en aanpassingen aan dak overschotten deden de huiszwaluw verdwijnen. Al deze ontwikkelingen staan aan de basis van een verarming van de leefomgeving van planten, vogels en dieren en bewoners.
Daar de gierzwaluw voor nestgelegenheid afhankelijk is van stadscentra met voorkeur voor hoge stenen gebouwen boven de 5 meter, zijn er bij de samenwerkende partijen plannen voor het plaatsen van zogenaamde zwaluwtillen en of nestkasten in de verschillende woonkernen van de Hof van Twente. Op dit moment worden geschikte locaties geïnventariseerd en wordt gekeken naar aanvullende maatregelen.
Minder ambitieus, maar zeker zo effectief was de actie van een individuele vogelliefhebber uit Hengelo die speciale voor de gierzwaluw ontwikkelde dakpannen op zijn dak installeerde en met succes. Dit jaar broedden enkele paartjes onder de pannen van zijn dak. Wel moet het gebruik van dergelijke dakpannen zorgvuldig gebeuren. Er zijn voorbeelden ten over waar broedsels in de vroege zomer omkwamen door extreme hitte.
De initiatieven om de gierzwaluw weer te introduceren in de kernen in de Hof van Twente vloeit voort uit de actie van Alberta Groteboer, die in 2018 een door Hofkracht uitgeschreven duurzaamheidsprijs won voor de ontwikkeling van een groenplan voor de woonwijk ’t Gijmink. Een succesvol burgerinitiatief als antwoord op de ingrijpende asbestsanering in haar woonomgeving met ernstige gevolgen voor de biodiversiteit. De initiatieven van Alberta werden opgepikt door Han Drost, die vervolgens de samenwerking zocht, dat resulteerde in een gezamenlijke aanpak voor de gierzwaluw.
