Appels, peren, pruimen, kersen

Fruitbomen in een boomgaard

Fruitbomen in een boomgaard

Appels, peren, pruimen, kersen, allen hadden ze vroeger een plekje op het erf van de boerderij. Op kleine erven hier en daar een fruitboom en op de grotere erven veelal in een boomgaard. Om maximaal gebruik te garanderen werd gebruik gemaakt van hoogstamfruit.

Fruitboomgaarden zijn erg belangrijke landschapselementen om te bewaren. Niet alleen vanuit cultuurhistorische en landschappelijk waarde, maar ook vanuit ecologische waarde. Hoogstamboomgaarden kunnen een aantrekkelijke leefomgeving zijn voor veel broedvogels, zoogdieren, dagvlinders en planten.

Oude fruitbomen leveren een bijzonder grote bijdrage aan de biodiversiteit. In de holtes van de bomen leven spechten, vleermuizen en soms zelfs steenuilen. Het dode hout is voeding voor vele ‘eters’ in de natuur. De ruimtes worden door talrijke insecten zoals kevers en wilde bijen gebruikt om te schuilen. Vogels komen regelmatig foerageren. Vlinders komen af op het fruit en bijen zorgen voor de noodzakelijke bestuiving. Om de boomgaard staat vaak een haag of een singel (meidoorn, sleedoorn, liguster, beuk) om de fruitbomen te beschermen tegen de wind en de kou.

 

Deel van de ecologisch infrastructuur

 

De hoogstamboomgaard kan met andere kleine landschapselementen en bos- en natuurgebieden deel uitmaken van de ecologische infrastructuur van een gebied. Een en ander afhankelijk van de ligging van de boomgaard ten opzichte van die landschapselementen en bos- en natuurgebieden. Een gevarieerd kleinschalig landschap in de omgeving van een hoogstamboomgaard zal de bereikbaarheid daarvan voor veel diersoorten vergroten en de soortenrijkdom in de boomgaard doen toenemen.

 

Insecten

Insecten zijn gebaat bij een grote variatie aan plantensoorten en aan structuurvariatie met verschillende microklimaten, zoals deze in hoogstamboomgaarden zijn te vinden. Insecten kunnen zowel de bomen als de ondergroei van de boomgaard gebruiken als voedselbron en als plek om zich voort te planten, te schuilen en te overwinteren. Bloeiende fruitbomen trekken verder veel insecten aan zoals hommels, bijen, wespen, zweefvliegen, kevers en vlinders.

 

 

Waardplanten

Naast nectarplanten hebben veel vlinders en insecten waardplanten nodig. Waardplanten zijn planten waar de rups of larf van eet zodat hij groeit en zich kan verpoppen. Zonder waardplanten geen rupsen en zonder rupsen geen vlinders. Niet alleen vlinders, maar ook andere insecten zijn vaak gespecialiseerd op een bepaalde waardplant, zoals cicaden, snuitkevers en wantsen.

 

 

Zoogdieren

Niet alleen zijn hoogstamboomgaarden een aantrekkelijke omgeving voor veel zoogdieren als muizen, hazen, konijnen, egels, mollen en verschillende soorten vleermuizen. Om de boomgaard aangelegde (doornige) heggen van meidoorn, sleedoorn en braam kunnen de soortenrijkdom in de boomgaard vergroten, doordat deze veel dier- en vogelsoorten schuilmogelijkheden en voedsel bieden.

 

 

Broedvogels

De broedvogelsamenstelling in hoogstamboomgaarden wordt mede bepaald door factoren als bijvoorbeeld de onderhoudstoestand van de fruitbomen ( leeftijd, holtes e.d) de soorten bomen (vorm, vertakking, grootte en oogsttijd) de aanwezigheid van heggen en hagen, struwelen en ruigte. Naarmate de boomgaard ouder wordt neemt niet alleen het aantal verschillende soorten toe maar ook het aantal individuen. Bekend is dat onder andere de steenuil en kleine bonte specht relatief vaak in hoogstamboomgaarden broeden.

 

 Klein fruit

Op erven wordt ook veelal wat kleinfruit geteeld. Denk aan rode, zwarte- en kruisbessen, frambozen, bramen, perziken en abrikozen. Vaak werd hiervoor een plekje ingeruimd in de moestuin.

 


De moestuin moest het gehele jaar door het gezin te eten kunnen geven. Om vraat van wild te voorkomen en de moestuin te beschermen tegen de wind werd er om de moestuin vaak een heg of haag aangelegd van meidoorn, liguster of beuk. Deze soorten hebben een dichte structuur, terwijl de meidoorn bovendien stekels heeft. Vraat door insecten werd veelal voorkomen door het aanplanten van afrikaantjes en dille.

NEEM CONTACT MET
ONS OP

natuurerf 2020 alle rechten voorbehouden